Hemoroidy są jedną z najczęstszych chorób proktologicznych. Szacuje się, że blisko 50% osób po 50 roku życia boryka się z objawami związanymi z chorobą hemoroidalną. Operacja hemoroidów jest ostatecznym rozwiązaniem w przypadku, gdy zachowawcze leczenie farmakologiczne lub małoinwazyjne metody zabiegowe nie dały trwałego efektu wyleczenia. Częstym tematem rozmów, poruszanym przez pacjentów w gabinecie proktologicznym są powikłania po operacji hemoroidów. Powikłania należą do grupy następstw, które mogą wystąpić po prawidłowo wykonanej procedurze medycznej. Są to zatem możliwe reakcje organizmu, których nie dało się uniknąć, mimo prawidłowego leczenia. Charakter oraz częstość występowania powikłań zależy m. in od zastosowanej metody operacyjnej oraz chorób współistniejących. Klasyczne operacje hemoroidów, takie jak metoda Milligana-Morgana czy Fergusona pozostają złotym standardem w leczeniu operacyjnym. Coraz większą popularnością, z uwagi na szybszy okres powrotu do normalnej aktywności, cieszy się nowa metoda LONGO. Operacyjne leczenie hemoroidów nie pozostaje wolne od ryzyka wystąpienia powikłań. Mogą one mieć miejsce od razu po zabiegu lub dopiero po pewnym czasie.
Ból pooperacyjny
Okolice odbytu należą do silnie unerwionych struktur. Ból po ustąpieniu działania środków znieczulających jest spowodowany naruszeniem ciągłości tkanek podczas zabiegu. Prowadzono wiele badań oceniających intensywność bólu odbytu po operacji hemoroidów metodami klasycznymi, w porównaniu z metodą LONGO. Pacjenci operowani metodami klasycznymi zgłaszali istotnie wyższą intensywność bólu w pierwszych 3 dniach od zabiegu, w porównaniu z pacjentami operowanymi metodą LONGO.
Zatrzymanie moczu
Trudności w oddawaniu moczu zazwyczaj ustępują w zerowej dobie po zabiegu. Należą do powikłań mogących wystąpić po każdym zabiegu i głównie związane są z zastosowaniem znieczulenia podpajęczynówkowego lub ogólnego. Taka przypadłość dotyka około 7% pacjentów po operacji hemoroidów.
Zaburzenia trzymania stolca i gazów
Podczas operacji hemoroidów bardzo rzadko ma miejsce uszkodzenie mięśni zwieraczy odbytu. Może się to objawiać nietrzymaniem gazów i stolca, biegunkami lub zaparciami. U pacjentów operowanych metodą klasyczną, pooperacyjne zaburzenia działania zwieraczy obserwowane jest u blisko 7%, natomiast u chorych, u których zastosowano metodę Longo odsetek tego powikłania wynosi około 4%. Usuwanie hemoroidów wiąże się z ryzykiem wycięcia zbyt dużych fragmentów błony śluzowej kanału odbytu i strefy przejściowej, w której zlokalizowane są receptory czuciowe. Taka sytuacja może powodować tzw. czuciowe nietrzymanie stolca. Aktualnie objawy te są obserwowane bardzo rzadko, głównie w mniej doświadczonych ośrodkach.
Krwawienie po operacji
Krwawienie w zerowej dobie po zabiegu jest zaopatrywane metodami uciskowymi za pomocą specjalnych opatrunków np. typu spongostan. Krwawienie w tym czasie zazwyczaj ustępuje po założeniu opatrunku oraz nie stanowi większego problemu. Metoda Longo wiąże się z nieco wyższym (2%) ryzykiem wystąpienia krwawienia po zabiegu, w porównaniu do metod klasycznych (1%). O wiele groźniejszym powikłaniem jest krwawienie występujące w okolicach 10 doby od operacji. Jest to stan wymagający natychmiastowego zaopatrzenia w warunkach szpitalnych. Tego typu krwawienie obserwuje się głównie w przypadku metod klasycznych (1-2%).
Zwężenie kanału odbytu
Bliznowacenie tkanek jest naturalnym etapem procesu gojenia ran po operacji hemoroidów. W niektórych przypadkach może ono doprowadzić do zwężenia światła kanału odbytu. Najczęstszym objawem zgłaszanym przez pacjentów jest wówczas trudność w oddawaniu stolca, z towarzyszącym bólem. Nabyte zwężenie powoduje, że stolec przybiera charakterystyczny cienki kształt opisywany jako ołówkowaty. Nawracające zaparcia u pacjentów leczonych operacyjnie nierzadko są objawem zmniejszonego światła kanału odbytu. Zarówno w przypadku metod klasycznych, jak i metody LONGO, zwężenie kanału odbytu występuje z równą częstością. Wieloośrodkowe badania sugerują, że częstość tego powikłania oscyluje w zakresie od 1 do 7%.
Przetoki okołoodbytnicze
Należą do bardzo rzadkich, aczkolwiek bardzo istotnych powikłań po operacji hemoroidów. Przetoka okołoodbytnicza to kanał łączący światło kanału odbytu lub odbytnicy ze skórą pośladków, krocza lub pochwą. W takiej sytuacji treść kałowa wydostaje się kanałem przetoki w sposób niekontrolowany. Może przyczynić się to do powstawania stanów zapalnych z towarzyszącym bólem i świądem oraz tworzeniem się ropni okołoodbytniczych. Przetoki okołoodbytnicze występują ekstremalnie rzadko po zastosowaniu metody klasycznej. Po leczeniu hemoroidów sposobem LONGO ryzyko wystąpienia przetoki szacuje się na 0,3%.
Czy można uniknąć powikłań pooperacyjnych?
Powikłania po zabiegach proktologicznych mogą być bardzo uciążliwe dla pacjenta oraz znacznie zmniejszać komfort jego codziennego funkcjonowania. Bardzo ważne zatem jest, aby w przypadku występowania objawów hemoroidów nie zwlekać z wizytą u proktologa. Rozpoznanie choroby hemoroidalnej na odpowiednio wczesnym etapie rozwoju oraz wdrożenie prawidłowego leczenia, pozwala zwykle uniknąć leczenia operacyjnego, a co za tym idzie – możliwych powikłań.
