Szczelina odbytu dotyka coraz większy odsetek społeczności w krajach rozwijających się. Około 90% ostrych postaci szczelin odbytu ulega wygojeniu po zastosowaniu zachowawczego leczenia. Pozostałe 10% szczelin odbytu przechodzi w formę przewlekłą. Wówczas około 50% przypadków będzie wymagało dodatkowego leczenia w postaci iniekcji toksyną botulinową lub operacji.
Szczelina odbytu – leczenie operacyjne
Wskazaniem do leczenia operacyjnego szczeliny odbytu, jest brak skuteczności leczenia farmakologicznego oraz niepowodzenie terapii z zastosowaniem toksyny botulinowej. Cel leczenia chirurgicznego jest taki sam, jak w przypadku leczenia zachowawczego. Polega na obniżeniu ciśnienia wewnątrz kanału odbytu oraz zmniejszeniu napięcia mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu. Dominującymi metodami chirurgicznego leczenia szczeliny odbytu są sfinkterotomia oraz fissurektomia.
Sfinkterotomia – zabieg polegający na nacięciu części włókien mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu
Zabieg trwa około pół godziny i wykonany jest w znieczuleniu ogólnym lub podpajęczynówkowym. Może być wykonany metodą otwartą, z nacięciem skóry i anodermy kanału odbytu lub metodą zamkniętą, bez tworzenia ran na skórze i anodermie. Najczęstszym powikłaniem tej techniki jest nietrzymanie gazów i stolca, które występuje u 14-28% pacjentów. Powikłanie to zazwyczaj ustępuje po okresie 6 miesięcy. Sfinkterotomia charakteryzuje się bardzo wysoką skutecznością leczenia, a ryzyko nawrotu szczeliny po zabiegu szacowane jest na około 5%.
Fissurektomia
Zabieg trwa około 30 minut i wykonany jest w znieczuleniu ogólnym lub podpajęczynówkowym. Technika operacyjna polega na wycięciu szczeliny wraz z wewnętrzną brodawką oraz zewnętrznym guzkiem skórnym. Skuteczność leczenia szczeliny odbytu za pomocą fissurektomii jest podobna do sfinkterotomii. Nawroty szczeliny po zastosowaniu fissurektomi praktycznie nie są obserwowane.
U większości chorych z przewlekłą szczeliną odbytu łączy się, w czasie jednego zabiegu, wycięcie szczeliny odbytu z częściowym przecięciem mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu.
Okres pooperacyjny
Pacjent zazwyczaj opuszcza klinikę po jednej dobie. Okres rekonwalescencji po zabiegu trwa około 2 tygodnie. Podczas tego okresu, pacjent powinien liczyć się z możliwością występowania bólu okolicy odbytu oraz obecności niewielkich ilości krwi podczas oddawania stolca. W tym czasie pacjent zobowiązany jest do stosowania zaleceń takich jak:
- utrzymanie prawidłowej higieny okolicy odbytu,
- unikanie nadmiernej aktywności fizycznej.
Dieta po operacji szczeliny odbytu polega na spożywaniu lekkostrawnych potraw, bogatych w błonnik oraz przyjmowaniu wody w ilości 2-3 L. W przypadku występowania zaparć, należy wdrożyć środki ułatwiające wypróżnianie np. laktulozę.
Jakie są korzyści z leczenia operacyjnego?
Leczenie operacyjne daje szansę na wyleczenie szczelin opornych na leczenie zachowawcze oraz charakteryzuje się ono wysoką skutecznością. Leczenie inwazyjne zyskuje również przewagę nad leczeniem farmakologicznym, z uwagi na znacznie niższy odsetek nawrotów choroby.
